محرم و مناسك آن خواهي نخواهي يك مسيله و امر اجتماعي است كه نمي توان اهميت آنرا انكار و از تحليل آن پرهيز كرد. اينكه چرا محرم يك سنت ديني/شيعي مسيله دار هست دلايلي مي توان براي آن برشمرد:
يك. محرم پايگاه استحكام باورهاي ديني و شيعي است كه در آن غمگساري، همدردي، همدلي و عزاداري و اندوه مهمترين عنصر هويتي اين مناسك است امري كه بعنوان سنتي روبه رشد، بيشتر گذشته گرا و ماليخوليايي است تا آينده گرا، فراروينده و تحول خواه. از نظر اجتماعي عليرغم همبستگي نسبتا سراسري در اين مناسك اجتماعي، نوعي كسالت، روان پريشي و خود آزاري در آن نهفته است كه تداوم اين فرهنگ نوعي بازتوليد قرباني سازي تاريخي است.
دوم. محرم، ماه بازتوليد خشونت است. اين خشونت از آزار تن با سينه و زنجير و در اشكال افراطي با قمه شروع شده و تا آزار روحي ادامه دارد. در اين خشونت پراكني فضاهاي اجتماعي پر از خشم و كينه و نفرت هاي آشكار و پنهان شده و نوعي دشمن تراشي كاذب يا راستين تاريخي، هدف بازتوليد روحيه پرخاشگري و خشونت ورزي مي شود كه يك مانع جدي در تحول اجتماعي و صلح ورزي در جامعه محسوب مي شود.
@alitayefi1
سوم. در ماه محرم، نوعي خشونت جنسي نيز تقويت مي شود. مردان مسلط در جامعه با نمايش خشونت در عزاداري ها به نمايش قدرت خود پرداخته و تكاياي عزاداري با عبور از كنار تكاياي ديگر بين راهي، رگ بازو را پر خون ساخته و عضله نشان هم مي دهند. جوانان با عبور از كنار دختران و زنان و در رقابت با ساير علم و كتل داران به نمايش قدرت مي پردازند و آزار هاي جنسي نيز در خفا و آشكار افزايش مي يابد. ماه محرم ماه خشونت مردانه، كينه و انتقام جويي مردانه و مسلط است.
چهارم. ماه محرم ماه خشونت عليه كودكان نيز هست. غلظت و شدت عزاداري ها و مشاركت اجباري كودكان در اين مراسم از زمره پيامدهاي ناگزير اين مناسك مردخواهانه و خشونت آميز است. كودكان از سنين خرد سالي حتي در گهواره با همانند سازي نمادهاي علي اصغر و علي اكبر وارد اين بازي قدرت و خشونت شده و از كودكي نهاد اندوه، خشم، كينه و انتقام جويي از يكسو و فرهنگ ستيزه و نزاع بجاي صلح جويي از سوي ديگر دروني مي گردد.
@alitayefi1
پنجم. ماه محرم ماه فريب أفكار عمومي است. حكومت ديني در ايران از اين ماه و مناسك آن و بزرگترين شبكه اجتماعي وابسته بدان از مساجد تا تكاياي مردمي و دولت ساخت، نهايت بهره برداري را مي كند تا آموزه هاي ديني و خرافي، باورداشت هاي اطاعت و القاي افكار ديني و بزرگ نمايي وقايع تاريخي شيعي خاصه مظلوميت نمايي هاي تاريخي را تقويت و بازتوليد كند. در اين رهگذر پيوند اين وقايع با مسايل سياسي روز و دشمن تراشي هاي مرتبط براي سركوب اعتراض هاي اجتماعي از يكسو و ايجاد فضاي شبه جنگي و نظامي در داخل با فرض هميشگي دشمن فرضي از سوي ديگر بيش از پيش تداوم مي يابد.
عاشورا و تاسوعا بزرگترين نمادهاي تقويت دين و نهاد خشونت و سركوب در جامعه ايران امروز است كه ناخواسته مردم كُوي و برزن نيز در بازتوليد آن نقش آفريني مي كنند. تعبير دكتر شريعتي در نقد محرم و انتساب آن به تشيع سياه و تقويت ايده تشيع سرخ، هردو در اين جامعه شناسي از تشيع مسلط در جامعه، بشدت مسيله آفرين، آسيب ساز و چالش پذير است.
علي طايفي
@alitayefi1
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر