تاريخ اصلاح ديني در اروپا نشان از يك اتفاق ساختاري است، تغيير دين از درون و از بالا به پايين. انچه كه لوتريزم و كالونيزم بعنوان رهبري جنبش ديني مسيحيت محقق ساختند اگرچه امري بود كه از نظر ساختاري در عصر تاريكي سكولاستيك بوقوع پيوست، ولي درواقع تحولي بود از پايين به بالا و از بيرون به درون؛ يعني ضدساختار عليه ساختار مسلط.
اين روايت باهمه درونمايه هاي واقعي گوياي يك آنتي تز ديگري نيز هست كه تحول دين و اصلاح آن مرهون تحولي درونزا و از بالا به پايين نيز بود.
اين دو خصيصه با يك هم افزايي بي همتاي تاريخي چنان تقاصي از دين سياست زده و در متن قدرت گرفت كه امروز دين و نهاد/نمادهاي آن در عالم مسيحيت را به حاشيه رانده است.
روايت تاريخي تحول ديني در مسيحيت از آنرو محقق شد كه ساختار مسلط مسيحيت مبتني بر روابط قدرت سلسله مراتبي بود و با تزلزل در قله هاي اين ساخت، بدنه نيز خرد و تجزيه شد و در نهايت دين مسيحيت در اروپا به يك نهاد تاريخي و تاريكي مبدل شد.
بنظرم انچه كه برخي روياپردازان در جنبش نوانديشي ديني يا پروتستانيزم اسلامي در رويا و انتظار هستند، قابليت تحقق نخواهد يافت. ساختار غيرمراتبي، تنوع فرقه هاي مذهبي اسلام و موقعيت متفاوت تاريخي در جوامع اسلامي و در نهايت ساختار متحول شده دين در جهان امروز، سبب اين شده است كه نمي توان مدعي شد جنبش اصلاح دين اسلام پروسه و پروژه موفقي خواهد بود.
درگيري هاي قطبي بر سر قدرت يابي الگوهاي مختلف ديني در جوامع اسلامي، ناهمسويي فرقه هاي مذهبي در بطن آراي اسلامي زمينه ساز يك تشويش و ناهمساني و ناموزوني تاريخي است.
امروزه در جوامع اسلامي دگرگوني ديني اگرچه در قالب اصلاحات، كند و محافظه كارانه پيش مي رود ولي سرعت اين دگرگوني در تخريب دين اسلام از درون بيش از سرعت اصلاح و روزآمد سازي آن است.
ستيزهاي آشتي ناپذير شيعه و سني و سكت/فرقه هاي ناش از آن از سلفي ها تا پيروان داعشي شدت، بيشتري بخود گرفته است. تضادهاي دروني دين اسلام در ناتواني در چاره جويي مسايل جوامع اسلامي و پاسخگويي به نيازهاي مردم سبب ساز تشديد اين بحران هاي دروني شده و زمينه خشونت را افزايش مي دهد. بستن روي كعبه بسوي شيعيان ايراني توسط عربستان، نابودي اماكن مذهبي شيعيان در يمن، و بمباران و تخريب مساجد توسط داعش نشان از اين مي تواند داشته باشد كه دين اسلام در معرض يك فروپاشي ساختاري است و نهادها و نمادهاي آن دستخوش تضادهاي درون و برون ساختي فراگيري هستند كه مجال اصلاحات ديني را نيز از آن خواهد گرفت.
ع ط
http://www.irna.ir/fa/News/82191213/
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر